Trong những năm gần đây, ngành công nghiệp game Việt Nam đã phát triển vượt bậc, và cụm từ “game design” ngày càng xuất hiện nhiều trên các diễn đàn công nghệ. Nhưng liệu chúng ta đã thực sự hiểu rõ về nó?
Là một người đã dành nhiều năm làm việc và nghiên cứu trong lĩnh vực này, mình nhận thấy có rất nhiều quan niệm sai lầm về game design. Từ những suy nghĩ như “chỉ cần chơi game giỏi là có thể làm game designer” cho đến “game design chỉ đơn giản là vẽ nhân vật và thiết kế giao diện”.
Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ góc nhìn về game design là gì. Hãy cùng Game Design tìm hiểu về bản chất của công việc này, những kỹ năng cần thiết, và cả những thách thức mà một game designer phải đối mặt hàng ngày.
Hiểu rõ Game Design và Game Designer
Game Design là gì?
Game design là hành trình biến một ý tưởng thành một trò chơi hoàn chỉnh, trải qua nhiều giai đoạn sáng tạo và phát triển phức tạp. Mặc dù nghe có vẻ đơn giản, quá trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ và chuyên môn cao.
Từ việc hình thành ý tưởng ban đầu, nhà thiết kế phải xây dựng cơ chế chơi, đặt ra mục tiêu và thách thức phù hợp với từng thể loại game cụ thể như board game, nhập vai hay chiến thuật.
Game Design tập trung vào ba yếu tố chính:
- Mục tiêu (goal): Đây là sự tương tác giữa game và người chơi. Mỗi trò chơi được phát triển để hướng đến một nhóm đối tượng cụ thể, nhằm đạt được các mục đích như giải trí, giáo dục, hoặc phát triển kỹ năng. Cuối cùng, trò chơi giúp người chơi đạt được những mục tiêu tâm lý nhất định.
- Luật chơi (Rule): Đây là những quy tắc của trò chơi. Mỗi trò chơi đều đi kèm với những nguyên tắc nhất định, bao gồm cơ chế game (Game Mechanic), các yếu tố của trò chơi (Game Element), và cách chúng tương tác với nhau.
- Thử thách (Challenge): Những ý tưởng thách thức này tạo nên sự hấp dẫn và lôi cuốn người chơi, đồng thời kiểm soát trải nghiệm và cảm nhận của họ trong quá trình chơi game.
Game Designer là gì?
Người tham gia chính trong quá trình thiết kế trò chơi được gọi là Game Designer. Họ là những người chịu trách nhiệm thiết kế các khái niệm, quy tắc và cơ chế trong game. Tùy theo từng giai đoạn sản xuất và vận hành, Game Designer sẽ tập trung vào các mục tiêu cơ bản cụ thể.
- Thiết kế và xây dựng các bản mẫu ban đầu.
- Thiết kế các hệ thống cốt lõi của trò chơi.
- Viết tài liệu thiết kế game (Game Design Document) trong từng giai đoạn sản xuất và bảo trì.
- Cập nhật và tinh chỉnh các tính năng.
Game Designer có thể ví như một người thuyền trưởng định hướng thiết kế và thẩm mỹ để tạo ra một trò chơi hoàn chỉnh, họ là những người có kiến thức design game cao nhất trong phòng thiết kế game.
Ngoài Game Designer, trong một đội ngũ làm game còn có nhiều vị trí quan trọng khác. Đặc biệt, trong giai đoạn sản xuất, ba vị trí này là những cộng sự quan trọng nhất:
- Game Developer: Người lập trình, viết mã game và tối ưu hóa – chính là người xây dựng “khung xương” cho game.
- Game Artist: Người chịu trách nhiệm về đồ họa, hoạt hình và hiệu ứng – là người tạo nên “da thịt và diện mạo” cho game.
- Game Designer: Người thiết kế quy tắc và hệ thống, định hình trò chơi – mang đến “linh hồn” cho game.
Các doanh nghiệp trong ngành game với mức lợi nhuận cao thường trả lương rất hấp dẫn cho nhân sự, đặc biệt là các vị trí Game Designer. Mức lương của một game designer chuyên nghiệp được ước tính khoảng 63.838 USD/năm. Đối với các Game Designer mới vào nghề, mức thu nhập khởi điểm dao động từ 2200 USD đến 3350 USD mỗi tháng. Đây là con số vô cùng hấp dẫn, thu hút nhiều bạn trẻ muốn theo đuổi công việc này.
Những lầm tưởng về Game Designer là gì?
Hằng ngày, khi lướt qua các bản tin tuyển dụng trong ngành game, mình dễ dàng nhận thấy vị trí Game Designer được tuyển dụng khá thường xuyên. Tuy nhiên, nhiều ứng viên và thậm chí cả các nhà tuyển dụng vẫn “không thực sự hiểu” công việc của một Game Designer là gì.
Sự hiểu lầm này thường rơi vào hai trường hợp sau:
Trường hợp 1: Hiểu lầm với các vị trí làm đồ họa
Chính từ “designer” đã gây ra sự nhầm lẫn này. Người ta thường nghĩ đến các vị trí như Graphic Designer, Web Designer,… nên khi nghe đến Game Designer, nhiều người “liên tưởng” ngay đến công việc liên quan mật thiết đến vẽ vời và làm đồ họa. Mình thường xuyên nhận được những hồ sơ xin việc với kỹ năng chủ yếu liên quan đến đồ họa, giống như Game Artist.
Khả năng về đồ họa chắc chắn mang lại lợi thế lớn cho Game Designer khi làm việc, nhưng nếu hỏi đây có phải là công việc chính của họ không thì câu trả lời là không.
Trường hợp 2: Game Designer chỉ cần có ý tưởng.
Trường hợp này tốt hơn một chút nhưng vẫn mắc phải suy nghĩ “hơi chủ quan” rằng Game Designer chỉ là người đưa ra ý tưởng. Ý tưởng chỉ là một bước trong quy trình làm việc của Game Designer. Ý tưởng thì ai cũng có thể có, nhưng đa số là vô giá trị, ít nhất là trước khi bạn có thể đính kèm với nó một bản thiết kế hoàn chỉnh.
Các vị trí trong nghề Game Design
Các vị trí và yêu cầu kỹ năng trong nghề Game Design được chia thành nhiều mảng khác nhau. Dưới đây là một số vị trí cụ thể và yêu cầu của chúng mà mình đã từng trải qua:
1. System Designer
System Designer chịu trách nhiệm thiết kế các hệ thống quan trọng trong game. Vị trí này đòi hỏi nhiều năm kinh nghiệm và khả năng làm việc với cả khách hàng lẫn Game Developers, bao gồm Client Devs và Server Devs trong các game online.
Yêu cầu công việc:
- Thiết kế hệ thống game lõi
- Thiết kế Coreloop và Gameflow
- Định hướng Metagame và Game Economy
Yêu cầu kỹ năng:
- Thiết kế hệ thống game tổng quát
- Viết mô tả kỹ thuật (Technical Writing)
- Phân tích dữ liệu thị trường
2. Gameplay Designer
Gameplay Designer đóng vai trò quan trọng trong việc thiết kế gameplay. Họ quyết định cách chơi, cơ chế điều khiển, và sự khác biệt của game so với các game khác. Họ cũng thiết kế Game Mechanic và các Game Element thiết yếu.
Yêu cầu kỹ năng:
- Vốn kiến thức sâu về các thể loại game
- Tư duy logic
- Cảm quan và phân tích tốt về game (Game Sense)
3. Scripting Designer
Scripting Designer là vị trí rất quan trọng trong các công ty game hiện nay, đòi hỏi tính sáng tạo cao và kỹ năng tổng quát về Game Design lẫn Coding cơ bản. Họ kết nối ý tưởng và khả năng triển khai.
Yêu cầu công việc:
- Tạo bản mẫu thô
- Khởi chạy các demo tính năng
- Xây dựng module phát triển game
- Tham gia xây dựng công cụ phục vụ team Game Design
Yêu cầu kỹ năng:
- Kiến thức về các ngôn ngữ kịch bản
- Sử dụng thành thạo các Game Engine thông dụng (Unreal, Unity…)
- Đọc hiểu, truyền đạt, logic tốt
4. Level Designer
Level Designer sáng tạo ra các màn chơi khác nhau trong game, hợp tác với Game Artist, Animator và Environment Modeler (nếu là game 3D) để tạo ra phiên bản game trọn vẹn và thu hút nhất.
Yêu cầu công việc:
- Thiết kế các màn chơi
- Hiểu và kiểm soát trải nghiệm người chơi
Yêu cầu kỹ năng:
- Phân tích, đọc vị tâm lý người chơi
- Phân tích dữ liệu người dùng
- Sắp xếp bố cục
5. UX Designer
UX Designer thực hiện công việc liên quan đến đồ họa nhiều nhất trong đội ngũ Game Design. Họ làm việc với Game Artist, Animator, VFX Artists và Composer, Sound Designer để tạo ra giao diện tương thích, đem lại trải nghiệm tốt nhất cho người dùng.
Yêu cầu công việc:
- Thiết kế trải nghiệm người dùng
- Thiết kế giao diện, nghe nhìn
Yêu cầu kỹ năng:
- Hiểu biết về trải nghiệm người dùng đối với game
- Sáng tạo trong cách viết (Creative Writing)
- Óc logic, cẩn thận, tỉ mỉ
6. Operation Designer
Operation Designer là vị trí phổ biến trong giai đoạn đầu của ngành công nghiệp game tại Việt Nam. Họ đảm nhận việc cập nhật, bảo trì game đã hoàn thiện và ra mắt, tối ưu hóa lợi nhuận và duy trì trạng thái, đời game. Operation Designer phối hợp nhiều với System Designer và Marketer để thông báo các tính năng mới và sự kiện.
Yêu cầu công việc:
- Thiết kế các tính năng cho vận hành game
- Khai thác game hợp lý để giữ người chơi và doanh thu
- Xây dựng và dẫn dắt cộng đồng người chơi
Yêu cầu kỹ năng:
- Khả năng phân tích dữ liệu tốt
- Kiến thức thống kê, toán, xác suất
- Cải thiện các chỉ số vận hành để đảm bảo cân bằng game
Kết luận
Chắc hẳn đến đây các bạn đã có được câu trả lời chính xác hơn cho câu hỏi Game Design là gì rồi đúng không. Game Design là một lĩnh vực rộng và đầy tiềm năng tại Việt Nam, dành cho những ai có đủ đam mê và tài năng. Với những kiến thức nền tảng ban đầu đã được cung cấp phía trên, mình tin rằng các bạn có thể chọn cho mình con đường phù hợp để bắt đầu hành trình trong ngành Game đầy thử thách nhưng cũng rất thú vị này.
Xem thêm:
